Het korte antwoord: ja
Siemens laat niet over zich lopen
Op ons gratis juridisch spreekuur krijgen we vaker de opmerking “ja maar ik wist van niets!”. Hoe onredelijk u het ook vindt, op een aantal terreinen in het recht maakt uw wetenschap helaas niets uit. Ik zal dat illustreren aan de hand van een recente rechtszaak. Maverick heeft een zevental licenties op de Classic-Floatingmodule van de Solid Edge CAD-software van Siemens. Een CNC-operator van Maverick – die het programma niet eens nodig heeft – downloadt een gekraakte full version van Solid Edge naar zijn werklaptop. Waar de werknemer niet op had gerekend, is dat Siemens vanaf afstand kan zien op welke computers in de wereld een illegale kopie draait. Siemens krijgt toestemming van de rechter om de deurwaarder bewijsbeslag te laten leggen op de laptop. Terwijl de deurwaarder aan de deur staat, probeert Maverick nog snel de software te verwijderen, maar de laptop wordt toch meegenomen en de deurwaarder schrijft gewoon in zijn verslagje dat er een illegale versie van Solid Edge op stond.
Risicoaansprakelijkheid werkgever
Dat er auteursrecht op de software zit en dat er sprake was van een illegale kopie betwijfelt niemand meer. Waar het om gaat is: is de werkgever aansprakelijk voor het kopiëren door de werknemer? Maverick beweert dat ze er niets van wist en dat ze niet kan voorkomen dat haar werknemers illegaal downloaden. In de wet staat echter dat je een risicoaansprakelijkheid hebt als werkgever. Vergelijk het maar met uw kinderen die de schuur van de buren per ongeluk in vlammen doen opgaan: dat u heeft gezegd dat ze niet met lucifers mogen spelen, zal niet helpen. Wel moet er in een werksituatie verband zijn met het werk: de kans op de fout (het maken van de illegale kopie) moet zijn vergroot door de opdracht tot het verrichten van de taak en er moet wel zeggenschap zijn over de gedragingen.
Administrator rights? Niet handig
De kans op de fout was vergroot doordat de werknemer administratorrechten had, waardoor hij illegale software van internet kon downloaden en installeren. Het programma was ook gebruikt in werktijd. Dus was er een verband met de arbeid en was de werkgever aansprakelijk.
Wat is de schade?
Maverick moest dus schadevergoeding betalen, maar hoeveel? Siemens wil gemiste licentievergoeding en gemiste onderhoudsvergoeding. Die wijst de rechter wel toe, maar dan over de kortere periode van drie maanden dat het programma was geïnstalleerd. Mijns inziens had er voor de werkgever nog een kans gelegen bij die onderhoudsvergoeding, want kan je dan geen licentie krijgen zonder onderhoudscontract? Siemens wil ook een vergoeding voor de waardevermindering van de auteursrechten door de inbreuk. Die vergoeding wijst de rechter af omdat het programma maar drie keer is gebruikt en omdat Maverick haar werkzaamheden niet met de gekraakte versie maar met de betaalde licenties had verricht.
Misbruik EULA?
Je zou nu denken dat Maverick stil is, maar die stelt een tegenvordering in: Siemens heeft op basis van haar EULA (inbreuk = einde licentie) de zeven licenties beëindigd. Maverick heeft dus snel elders een vergelijkbaar programma moeten aanschaffen. Maverick wil dus dat de rechter beslist dat Siemens de licentiekosten van dat vergelijkbare programma betaalt. Wat Maverick niet helpt, is dat ze eerst heeft geroepen dat volgens de licentieovereenkomst de Amerikaanse rechter bevoegd is. Maverick zal nu aannemelijk moeten laten zien dat Siemens “los van het contract” iets doet wat niet mag, namelijk misbruik maken van het recht in de EULA om de licenties te beëindigen. U snapt al dat dat niet werkt, want misbruik betekent gebruik van een bevoegdheid waar die niet voor bedoeld is. De heldere EULA-regel “inbreuk = einde licentie” sloeg echter precies op dit soort gevallen: als u aan onze boterham zit willen we niks meer met u te maken hebben. Deutsche Gründlichkeit of zo. Slot van het verhaal is dat Maverick ruim EUR 30.000 aan Siemens mag aftikken en daarnaast blijft zitten met een kostenpost van meer dan EUR 75.000 vanwege de nieuwe licenties en natuurlijk haar eigen advocaatkosten.
Tips:
Kan ik de aansprakelijkheid verhalen op mijn werknemer? De lat voor interne aansprakelijkheid van werknemers ligt erg hoog (opzet of bewuste roekeloosheid). Verschuiven van interne aansprakelijkheid kan pas met een handtekening en aansprakelijkheidsverzekering van de werknemer. U kunt zich dus beter richten op praktische oplossingen. Zorg er voor dat werknemers alleen die rechten krijgen die ze per se nodig hebben en meer niet. Blokkeer de meest gebruikte P2P-protocollen (bittorrent enzovoort). En laat systeembeheer af en toe eens een check doen wat er zoal is geïnstalleerd. Communiceer waarom u dat doet en wat de gevolgen voor het bedrijf zijn als er illegale software wordt aangetroffen. Kortom, maak hierop beleid, communiceer dat bewijsbaar en controleer de naleving daarvan. Maak medewerkers er op attent dat softwareleveranciers piepsystemen kunnen inbakken.
Lees-verder-tips:
mei 2016: Software gejat? . 1: Wees u er van bewust dat functionaliteit van software niet te beschermen is; 2: een softwareontwikkelaar die ziet dat een concurrent broncode schrijft op basis van een ontwerp in “normale mensentaal” van die softwareontwikkelaar kan daar niets tegen doen. 13 januari 2016: Help! Mijn software is gejat! Wat nu? Wat moet je allemaal bewijzen als je denkt dat je plc- software is gekopieerd door de concurrent?
22 augustus 2016
Hub Dohmen