Q: ‘samen een kunstwerk gemaakt, en dan?’ Pas geleden kregen we via ons gratis spreekuur voor creatief ondernemers de volgende vraag (uiteraard zijn namen en details aangepast): Ik heb meegewerkt aan een project waarin ik met een groep kunstenaars decors heb gebouwd naar ontwerp van een van de kunstenaars uit die groep – laten we hem Rob noemen. We hebben er veel werk in gestopt, maar nu beweert Rob dat alleen hij auteursrecht (copyright) heeft! Hoe zit dat nu; de anderen zijn toch ook makers van die decors?
Auteursrecht: leiding en toezicht?
A: Als bedenker van de decors is Rob in ieder geval rechthebbende van het auteursrecht. Daarbij gaan we er vanuit dat Rob vrije, creatieve keuzes heeft gemaakt bij het bedenken. De vraag is nu of jullie als medemakers ook rechten hebben. Dat hangt er vanaf hoe vrij en creatief jullie bijdrage was. Je zou het kunnen vergelijken met de verschillen tussen een aannemer en een architect. Een aannemer realiseert of coördineert de totstandkoming van een gebouw; een architect maakt het ontwerp. Als heel duidelijk is dat jullie het werk hebben gemaakt onder toezicht van Rob en naar zijn ontwerp (en dus zelf niets oorspronkelijks hebben bijgedragen), dan komt het auteursrecht aan Rob toe op grond van artikel 6 van de Auteurswet (de wet die het auteursrecht regelt). Dat zegt simpelweg:
Indien een werk is tot stand gebracht naar het ontwerp van een ander en onder diens leiding en toezicht, wordt deze als de maker van dat werk aangemerkt.
Als vervaardigers hebben jullie wel meegeholpen aan totstandkoming van de decors, maar jullie zijn dan niet de bedenker of ‘maker’ in de juridische zin van het woord.
Auteursrecht: creatieve vrijheid?
Maar wat als je wel enige creatieve vrijheid had? Ook dan zal het auteursrecht/copyright aan Rob toekomen, indien hij de centrale persoon binnen het project is en hij de eindbeslissingen neemt als degene naar wiens idee gewerkt wordt. Is dat niet het geval, dan zou er wel eens sprake kunnen zijn van een gemeenschappelijk kunstwerk waar alle kunstenaars aanspraak op kunnen maken. Het loont dus misschien om de situatie eens goed onder de loep te nemen, want dit soort kwesties moet per geval bekeken worden. Ook daar kunnen we je als advocatenkantoor gespecialiseerd in Intellectueel Eigendom (o.a. kunst en design) mee helpen.
Auteursrecht bij opdracht
Dit betekent overigens dat je als uitvoerder niet te snel moet aannemen dat je met lege handen staat op het gebied van auteursrecht (anders zou het auteursrecht wel snel uitgehold zijn). Stel dat Rob jullie opdracht had gegeven om decors te maken naar een bepaald idee, dan waren de verhoudingen anders geweest. Er zou dan sprake zijn van een opdrachtovereenkomst en dan wordt degene die het werk maakt wel als rechthebbende gezien. Het grote verschil tussen deze situatie en die van u is dat Rob in deze situatie als opdrachtgever alleen een idee heeft ingebracht en de opdrachtnemers de vrije, creatieve keuzes hebben gemaakt. En let op: het enkele feit dat iemand opdracht gaf, geeft hem nog geen intellectuele-eigendomsrechten!
Advocaat met verstand van kunst nodig?
Bel vrijblijvend
Lees-verder-tips:
Yvonne Vetjens, 16 augustus 2018