Tech in het nieuws
Een verslaggever schrijft ons dat hij bezig is met een reportage over terugroepacties van auto’s. Hij wil graag weten wie er eigenlijk verantwoordelijk is als er een terugroepactie (van de fabrikant) is geweest, maar de bestuurder deze al dan niet opzettelijk heeft genegeerd en vervolgens toch een ongeluk heeft veroorzaakt. Of waarbij de auto – bijvoorbeeld in de brand is gevlogen en de bestuurder de kosten probeert te verhalen op de fabrikant.
Veiligheid en technology
Wij krijgen vaak vragen over de juridische aspecten van een veiligheidsgebrek in technologisch hoogwaardige producten, gezien onze technologiepraktijk. Toen ik nog als techneut in de automotive werkte was dat al een hot item, alleen keek ik er toen – nog – niet juridisch naar. Het feit dat het een veiligheidsaspect betreft, is voor het Nederlandse recht belangrijk. De aansprakelijkheidsregelingen zijn dan scherper.
Aansprakelijkheid gebrekkig product
Ik beantwoord de vraag op basis van het Nederlandse recht. Verder meld ik maar vast dat ik onmogelijk alle aspecten van deze vraag kan beantwoorden en dat ik soms kort door de bocht ben. Heel veel zal afhangen van de concrete situatie.
Over de vraag over hoe de aansprakelijkheid van een gebrekkig (technisch) product is geregeld, hebben we ons al vaker gebogen: hier, hier en hier. Daar staat al een belangrijk deel van de antwoorden op de vraag van de verslaggever. Kort samengevat heeft een consument de ruime mogelijkheden van de wetgeving over productaansprakelijkheid. Hij kan – heel kort samengevat – de hele keten, van leverancier tot fabrikant van de onderdelen – aanspreken. Daarnaast is er de aansprakelijkheidsregeling van ons Burgerlijk Wetboek, ook met dank aan de ongelukkige die ooit een onfortuinlijke val door een kelderluik maakte …
Eigenwijze bestuurder ondanks terugroep
De vragensteller maakt de casus echter ruimschoots interessanter: hoe zit het met de aansprakelijkheid als er iets misgaat met een auto, nadat de bestuurder is blijven doorrijden, ondanks een terugroepactie van de fabrikant. De vraag van de verslaggever bevat vervolgens eigenlijk meerdere deelvragen.
Schade of letsel bestuurder
De bestuurder kan natuurlijk letsel opgelopen hebben of schade aan zijn auto hebben. Laten we even aannemen dat de bestuurder ook eigenaar is van de auto. Nemen we ook even aan dat het koopcontract geen derdenbeding bevat dat iets regelt over de aansprakelijkheid van de fabrikant tegenover de koper. Overigens zal een dergelijke algemene voorwaarde al gauw sneuvelen als het een ernstig veiligheidsrisico betreft. Laten we ook even aannemen dat het duidelijk is dat de schade of het letsel is ontstaan door het gebrek aan de auto waarvoor de fabrikant de auto heeft teruggeroepen, anders is er eerst nog een bewijsprobleem. Dan de recall. Belangrijk is of de fabrikant kan bewijzen dat de mededeling de bestuurder heeft bereikt. Daarbij dient de fabrikant zoveel moeite te doen als van hem verwacht kan worden, afhankelijk van de ernst en urgentie van het gebrek. Als het een acuut, levensbedreigend gebrek betreft, mag van de fabrikant verwacht worden dat hij alle beschikbare kanalen gebruikt om met alle eigenaren in contact te komen. De fabrikant dient ook ondubbelzinnig duidelijk te maken wat de mogelijke gevolgen zijn van het doorrijden met het gebrek.
Terugroepactie en eigen schuld
Maar nu is die eigenaar volledig op de hoogte en toch rijdt hij door. Vervolgens eindigt zijn rit gedrapeerd om een boom die de autopilot door tegenlicht niet zag of het wordt een verhitte Teslarit – sorry Tesla, je bent nu eenmaal een dankbaar doelwit … Mij dunkt dat de bestuurder dan de gevolgen niet kan afwentelen op de fabrikant, omdat die zich kan verweren met een gerechtvaardigd beroep op eigen schuld van de bestuurder. Hij heeft immers willens en wetens de terugroepmelding naast zich neergelegd.
Terugroepactie en onwetende bestuurder
Nog spannender wordt het als de bestuurder/eigenaar van niets weet. Dan zal per geval moeten worden bekeken of de fabrikant voldoende moeite heeft gedaan om de eigenaar te bereiken. Laten we ook niet vergeten dat de huidige IoT-computers-op-wielen steeds meer mogelijkheden kennen om rechtstreeks met de bestuurder te communiceren en zelfs op afstand in te grijpen …
Terugroepactie en ongeval met derde
Maar stel nu – zoals de vragensteller ook benoemt – dat er een ongeval ontstaat door het gebrek aan de auto, waarbij een derde – een andere weggebruiker bijvoorbeeld – schade of letsel oploopt. Daarbij nemen we aan dat die derde niets heeft gedaan waardoor dat ongeval kon ontstaan. Dan gelden mijns inziens de gewone aansprakelijkheidsregels die ik in eerdere artikelen ook al besprak. De derde kan de bestuurder aanspreken. Als hij ‘zwakke verkeersdeelnemer’ is – voetganger, fietser enzovoort – is er sprake van risicoaansprakelijkheid bij de bestuurder: hij is altijd aansprakelijk. In andere gevallen hebben we de risicoaansprakelijkheid voor eigenaren van gebrekkige producten; jammer dus voor de bestuurder/eigenaar.
Verhaal nemen
In dit laatste geval zal de auto-eigenaar de schadevergoeding die betaalt kunnen proberen te verhalen op de fabrikant. Dan ontspint zich vervolgens de discussie die ik hiervoor al besprak in de situtie waarin de bestuurder zijn eigen schade op de fabrikant wilde verhalen.
Moraal
De moraal van dit verhaal over risico’s van hightechspeeltjes, hot rods, innovatieve vervoermiddelen, pioniers die voor de troepen uitlopen, is: ga te voet … en hoop dat je geen Tesla tegenkomt … ai, nou doe ik het wéér!
Hub Dohmen, 21 augustus 2018
Dohmen advocaten
twitter: http://twitter.com/hdohmen
LinkedIn: http://nl.linkedin.com/in/hubdohmen
i: www.dohmenadvocaten.nl