Kunst en recht ? helemaal geen aparte combinatie

Leestijd: 2 minuten

Intellectuele Eigendom

Auteursrecht, naburige rechten … deze kruisbestuiving is voor culturele ondernemers waarschijnlijk wel het bekendste onderdeel van het burgerlijk recht. Maak je een origineel, authentiek kunstwerk, dan zit daar automatisch auteursrecht op. Of het nu een schilderij is, een toneelstuk, gedicht, gitaarsolo of zelfs een gebruiksvoorwerp. Voor uitvoerend kunstenaars – de toneelacteur of de gitarist – is er dan een naburig recht. Klinkt makkelijk, maar in de praktijk zorgt het voor nogal wat haken en ogen, waarvan ik een aantal voorbeelden zal geven. Kun je je stijl beschermen? Hoe bewijs je dat je de eerste was als iemand jou namaakt (en ben jij wel degene die moet bewijzen of is dat de ander?) En wat doe je als iemand zegt dat jij hem hebt nageaapt, terwijl je zeker weet dat je het werk van de ander nooit gezien hebt? Wanneer is er bij samenwerking sprake van een gezamenlijk auteursrecht en wat is van wie als de samenwerking strandt? Een spoedcursus van een van mijn collega’s vind je hier . En ongelofelijk fout kan het gaan als je van eenmanszaak naar BV gaat. Ook de digitalisering van de (kunst)wereld maakt het er niet makkelijker op, zoals iedereen weet die zijn eigen kunstwerken zonder naamsvermelding op voor hem of haar onbekende sites ziet opduiken.

Bestuursrecht

Kunstenaars krijgen in hun werk regelmatig te maken met door (lagere) overheden opgelegde regels. Dit is een zeer breed veld: van het verstrekken van subsidies tot het opzetten van allerlei culturele initiatieven. We krijgen er op nationaal niveau mee te maken, met het ingaan van bepaalde wetten. En het kan ook op plaatselijk niveau, bijvoorbeeld als de gemeente bepaalt dat een bepaald gebouw gebruikt mag worden voor het opzetten van ateliers. In de digitale nieuwsbrief van Mestmag komt dit rechtsgebied vaak uitgebreid aan bod.

Strafrecht

Als iemand zonder toestemming jouw kunstwerk gebruikt in een Youtube-video, wordt dat op zijn minst gezien als een geval van ‘slechte manieren’ – dit mag namelijk niet zo maar. Maar als er echt vervalst wordt, of als kunst zelfs gestolen wordt, dan is dat een actie van een heel ander kaliber en komen we bij het strafrecht uit. Hier wordt in het nieuws het meest van gesmuld. Recente voorbeelden van roofkunst zijn de onderzoeken naar de Gurlitt-kunstschatten en de kunstroof in Verona. Laten we hopen dat culturele ondernemers hier in de praktijk van alle rechtsgebieden het minst van meekrijgen.

afbeelding van Meestervervalser Han Van Meegeren In Zijn Atelier
Han van Meegeren in zijn atelier (1945) – Van Meegeren was een meestervervalser die 1 jaar celstraf kreeg. Foto door Koos Raucamp, licentie onder CC BY-SA 3.0

Naar de praktijk

Het moge duidelijk zijn: kunst en recht samen vormen een breed interesseveld. Artikelen over dit onderwerp zullen vanaf nu dan ook regelmatig in Mestmag verschijnen. Deze zullen vaak op praktijk en actualiteiten gericht zijn. Daarbij kun je denken aan informatie voor ondernemers, interviews of actuele zaken. De nadruk zal daarbij vooral liggen op Intellectuele Eigendom , het vakgebied van het advocatenkantoor waar ik werk. Hiermee wordt u op de hoogte gehouden van tips & tricks en andere wetenswaardigheden, dus houd ons in de gaten!

Yvonne Vetjens

Deze column werd in juni 2016 geplaatst op mestmag.nl

Afspraak/telefonisch overleg

Wilt u graag een afspraak maken of wilt u uw zaak nu voorleggen, Dohmen advocaten is iedere dag van 9:00 tot 17:00 telefonisch bereikbaar via 013-5821987.

Ook kunt u contact opnemen met ons via het onderstaande formulier: