Of: De valkuilen van gemeenschappelijk auteursrecht
Een soap over auteursrecht waar je veel van kunt leren. De familie Geissler, waaronder Linda Geissler, is eigenaar van café-restaurant Expo Madrid in Dalfsen. Expo Madrid trekt al tientallen jaren busladingen vol kijkers voor hun tentoongestelde kopie van Nachtwacht van Rembrandt. Let op: het is dan geen kopie van de Nachtwacht zoals die in het Rijksmuseum is te zien, maar van de originele Nachtwacht in de oorspronkelijke kleuren en het oorspronkelijke formaat.
Gemeenschappelijk auteursrecht
Sinds jaren procedeert de weduwe van de maker van het schilderij, schilder Jan van der Horst, Marjolein Wentzel, tegen de familie Geissler om het schilderij terug te krijgen. De familie verweerde zich onder meer met een beroep op een koopovereenkomst met de schilder. Een van de gronden waarop de weduwe zich beriep, was dat niet alleen haar overleden man het copyright had, maar zij ook, zo begrijp ik uit de berichtgeving. Zij zou zodanig creatief hebben bijgedragen aan het schilderij dat er sprake was van gemeenschappelijk auteursrecht. En dan kon de schilder niet als enige beslissen over verkoop van het werk.
Nachtwacht vrij om te kopiëren
Deze week bepaalde het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden uiteindelijk in hoger beroep dat de familie Geissler hun kopie van de Nachtwacht niet terug hoeven geven aan de weduwe. Het hof besliste allereerst dat Van der Horst geen nieuw auteursrechtelijk beschermd werk had gecreëerd; hij had immers een natuurgetrouwe kopie willen schilderen. Nu de Nachtwacht al eeuwen vrij in het publieke domein valt, kan een kopie niet ineens beschermd zijn. Het hof hoefde dan ook niet meer in te gaan op de stelling van de weduwe van de schilder dat ze inderdaad een eigen invulling aan het schilderij had gegeven. Immers, op iets waar geen auteursrecht rust, kun je ook geen gezamenlijk auteursrecht hebben.
Samenwerking en auteursrecht
Ik heb me niet heel erg verdiept in de details van deze – overigens – schilderachtige casus. Ik gebruik hem alleen als opstapje naar een waarschuwing. Wij maken inderdaad in onze auteursrechtpraktijk opvallend vaak mee dat er een discussie is over wie het auteursrecht heeft bij samenwerkingen, opdrachtverhoudingen, werken in loondienst / arbeidsovereenkomst gemaakt enzovoort.
Van architect tot musicus en webdeveloper
Dat speelt in alle sectoren en branches van de culturele sector. Denk aan een architect, schilder, designer / ontwerper, websitebouwer /webdesigner, musicus, schrijver, rapper, maker van een meme in het algemeen of een internetmeme en vele andere creatieven en kunstenaars. Het is dus niet zo dat het enig verschil maakt om welk soort werk het gaat.
Overeenkomst, overeenkomst, overeenkomst …
Wij hebben hierover al eerder geschreven, maar ik heb voor nu de allerbelangrijkste tip: maak vooraf afspraken op papier! Lees hier wat we eerder schreven; daar vind je overigens ook weer onze andere artikelen over bijvoorbeeld het naschilderen van oude meesters, hoe ontstaat auteursrecht, auteursrecht op een tweet of andere social media en nog meer: http://bit.ly/2OTRKPS. Lees hier wat RTL Nieuws over de kopie-Nachtwacht schreef: http://bit.ly/2HA7Sqf. Wil je de uitspraak van het gerechtshof lezen: http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:GHARL:2019:2423.
22 maart 2013
Mr. Hub Dohmen
Dohmen advocaten
twitter: http://twitter.com/hdohmen
LinkedIn: http://nl.linkedin.com/in/hubdohmen
i: www.dohmenadvocaten.nl