We maken er allemaal gebruik van: databanken/databases (beide spellingen ok volgens vandale.nl). Type op engineersonline.nl maar eens ‘databank’ of ‘database’ in het zoekvenster: je struikelt over de databanken in engineersland. Veel engineeringbedrijven zullen zelf een of meerdere databanken hebben en onderhouden. Vaak is je databank voor intern gebruik en afgeschermd van de buitenwereld. Soms is je databank juist bedoeld om de buitenwereld in te laten grasduinen. Het zal daarbij vooral niet je bedoeling zijn dat je concurrent of een of andere vage dienst een kopie trekt en elders laat draaien. Dan ben jij de PR-waarde kwijt. Wanneer is je database beschermd en kun jij dus de regie bepalen?
Drie soorten databases
Er zijn juridisch gezien drie soorten databases: auteursrechtelijk beschermde, anderszins beschermde en onbeschermde databanken.
De auteursrechtelijk beschermde databases zijn “databanken die door de keuze of de rangschikking van de stof een eigen intellectuele schepping van de maker vormen”, oftewel: databanken die eigen creatieve keuzes bevatten. Wanneer daar sprake van is, daar kan je boekwerken over volschrijven.
De anderszins beschermde datbases heten met een moeilijk woord ook wel databanken met een ‘sui generis’-recht (Latijn voor ‘enig in zijn soort’). Ik richt me in het vervolg van dit artikel op deze laatste categorie. Die ‘anderszins-bescherming’ is er als het gaat om een “databank, waarvan de verkrijging, de controle of de presentatie van de inhoud in kwalitatief of kwantitatief opzicht getuigt van een substantiële investering”. Hierna noem ik dat het investeringscriterium.
Criterium voor tòch bescherming ook als er geen auteursrecht op je database zit
Het lijkt er op dat in ondernemersland en dus ook engineersland niet altijd helemaal duidelijk is wanneer een databank wel en niet voldoet aan dat investeringscriterium. Er zijn inmiddels een groot aantal uitspraken over van het Europese hof, die dan vervolgens door de nationale rechters moeten worden gevolgd. In 2018 zei de Hoge Raad onder verwijzing naar die Europese uitspraken het volgende – waarbij ik sterk zal parafraseren en samenvatten. De investering in het creëeren van allerlei informatie (die je óók in een databank kan stoppen) en het controleren van die informatie en de wijze van presentatie voordat het al dan niet een database in gaat is niet beschermd. Het gaat om wat daarna komt: we hebben een schoenendoos met zelf gecrëerde info/elementen waar we veel moeite voor hebben moeten doen, al dan niet leuk gepresenteerd en helemaal gecheckt op juistheid. En nou willen we een database maken. Waar die info in gaat. En wat je dán gaat doen is beschermd als dat veel investering vraagt. Een van de uitspraken waar de hoge raad naar verwijst, zegt het geparafraseerd als volgt:
- de bescherming is er om te bevorderen dat er databases komen waar we bestaande gegevens kunnen opslaan en verwerken, en niet om te bevorderen dat er allerlei gegevens worden gecreëerd (die we ook in een database kunnen stoppen);
- bij het woord ‘controle’ gaat er om om de database wel de juiste output geeft (zijn bijvoorbeeld alle gegevens wel compleet);
- en de presentatie betreft de logica van de indeling van de database.
Belangrijkste beschermingshobbel databanken: investering in verzamelen bij derden
De belangrijkste hobbel lijkt de vraag: ‘is de substantiele investering die in het creëren van gegevens (niet beschermd) of het verzamelen van bestaande gegevens (wel beschermd)?’. Die bestaande gegevens zullen gewoonlijk van derden afkomstig zijn. Als je de gegevens zelf creëert heb je ze al en dan is het lastiger voor te stellen dat je een substantiele investering voor specifiek het verzamelen nodig hebt. Is die verzamelinvestering er toch, dan is het belangrijk dat je steeds de creëerkosten en verzamelkosten hebt gescheiden. Anders wordt het lastig om te bewijzen dat je specifiek in het verzameldeel substantieel hebt geïnvesteerd. Kom je niet voorbij die hobbel, dan kan het toch nog zo zijn dat je bij het maken van de databank weer een substantiële investering in controle of presentatie doet. En dan is de database toch weer beschermd, ook al heb je de gegevens zelf gecreëerd.
Wat moet je met deze informatie?
En wat kan je dan als engineersbedrijf dat eigenaar is van die ‘anderszins-database’? Je hebt dan het recht “om de opvraging en/of het hergebruik van het geheel of een in kwalitatief of kwantitatief opzicht substantieel deel van die inhoud te verbieden”. Of je dat wilt is een tweede. Maar weet dat het kàn. En dat je dan bij ons terecht kunt. Hulp nodig? Maak gebruik van ons gratis spreekuur IE-ICT-Techniek.
Jan Smolders, 30 juli 2020
Engineers Online.
twitter: http://twitter.com/Jan_Smolders
linkedin: http://nl.linkedin.com/in/jansmolders
