Heel hard blaffen/wapperen
Ik moet niet-juristen vaak uitleggen dat er twee belangrijke gronden zijn waarop je bij de rechter geld van iemand kan krijgen, namelijk wanprestatie en onrechtmatige daad. De meesten weten dan wel wat ik bedoel met “wanprestatie”, maar met “onrechtmatige daad”? Onrechtmatige daad staat in de wet omschreven als “een inbreuk op een recht en een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht” – nou, dat snappen we nog wel – “of met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt”. Brrr! Wat betekent dat nou? Ik zeg dan altijd dat dat de rechterstoets is voor “Doe ff normaal man! Dat kan je toch niet maken?”. Is er een meerderheid die dat roept dan kan je er donder op zeggen dat het “onrechtmatig” is. Waar nog wel eens over geprocedeerd wordt, is het zogeheten “wapperen” met intellectuele eigendomsrechten, oftewel heel hard blaffen op basis van – soms dubieuze – “rechten”. Dat kan zo’n “onrechtmatige daad” opleveren.
Je hebt een product waar weinig eigen denkwerk in zit. Daar probeer je eerst op alle mogelijke manieren bescherming voor te registreren, met vaak twijfelachtige waarde. Waarom twijfelachtig? In Nederland kun je het wiel als octrooi – Nederlands woord voor ‘patent’ – registreren. Als iemand die op inbreuk wordt aangesproken, dat niet ter discussie stelt, blijft dat octrooi bestaan. Zo lang niemand piept dat hij een ouder model kent blijft dat ook in de modeldatabase. Voor een vormmerk geldt dat alleen sprake is van merkbescherming als het zich onderscheidt van de rest, maar de potentiële koper het niet mooi of nuttig vindt en er niet naar op zoek is in producten van de concurrent. Lukt registratie niet, of wil je gewoon overkill dan bluf je met intellectuele eigendomsrechten waar geen registratie voor nodig is (ja, die zijn er: auteursrecht en niet-ingeschreven Uniemodel).
Wapperen tegen klanten? gerechtelijke muilkorf
Een blafbrief is irritant, maar wordt pas echt vervelend als die aan uw klanten wordt gericht (“Doe ff normaal man! Dat kan je toch niet maken?”-toets geslaagd? Tijd voor nader onderzoek!). Dan is het zaak om snel in actie te komen en bij de rechter een muilkorf te halen tegen dit wapperen: een zogeheten “wapperverbod”. Gaat de ander daarna door met uw klanten te bestoken dan verbeurt hij een dwangsom. Vaak is het aantal IE-rechten waar de ander zich op baseert al genoeg om moe van te worden: moet u dat allemaal gaan weerleggen? Ja, helaas wel, maar omdat het een IE-zaak is kan u de rekening daarvan voor een groot deel of zelfs helemaal bij de ander neerleggen.
Wappert er iemand naar uw klanten?
Bel ons vrijblijvend
wapperen met 100 ballonnen
Een recent voorbeeld. Voor u als high-tech-engineers misschien te low-tech, maar het gaat om de juridische redenering. Een tros van 100 ballonnen die aan te sluiten is op de waterkraan, zodat 100 ballonnen in 1 minuut worden gevuld om daarna een watergevecht te houden. Speelgoedfabrikant Tinnus stuurt blafbrieven naar de klanten van “namaker” Toi-Toys, en beroept zich daarbij op een octrooiaanvraag, modelrecht, auteursrecht, merkrecht en “slaafse nabootsing” (een bijzondere vorm van onrechtmatige daad). De rechter serveert alles af, ik loop er met u doorheen.
wapperen met octrooiaanvraag:
Met een octrooiaanvraag mag je deels wel wapperen (“let op dat je straks met terugwerkende kracht een vergoeding moet betalen zodra het octrooi verleend is”). Je mag echter niet de afnemers van de producent melden dat ze het product niet mogen verhandelen, omdat uit alleen een octrooiaanvraag geen vordering tot niet-verhandeling jegens de afnemers ontstaat. De onderzoeker van het Europese octrooibureau had overigens op basis van eerdere octrooien al geoordeeld dat de “uitvinding” in de aanvraag niet nieuw en inventief was.
model:
Met een model kun je het uiterlijk beschermen voorzover dat uiterlijk niet uitsluitend technisch is bepaald (techniek kun je alleen met een octrooi beschermen). Het uitwaaieren van de tros ballonnen als een boeket is een gevolg van de techniek. Een getoond ander product van een derde lijkt er inderdaad niet op, maar volgt een andere techniek; het verschil in uiterlijk is dus veroorzaakt door technische verschillen en niet door vormgevingskeuzes. Een eerdere octrooiaanvraag van een ander laat bijna het zelfde uiterlijk zien. Het model is dus waarschijnlijk “zo nietig als de pieten”, daar mag je niet mee wapperen. Dag model!
auteursrecht:
Hetzelfde geldt voor het auteursrecht als voor het model: technisch bepaald, exit auteursrecht.
merkrecht:
De “namaker” gebruikte het merk van de ander niet, dus hoezo merkrecht? De rechter gaf hier aan dat er toch onrust in de markt was ontstaan, ook al was er geen merkgebruik en dus evident geen merkinbreuk. Het was dus toch onrechtmatig om met je merkrecht te wapperen, naar afnemers van je concurrent.
slaafse nabootsing:
In beginsel mag je producten van de concurrent namaken. Als daar een IE-recht op zit is dat anders. Daarnaast kan het nog zijn dat de ander verwarring schept met zijn namaak: van wie is dit product? Gevraagd mag worden – om verwarring te voorkomen – dat de namaker kiest voor een andere vormgeving zonder aan deugdelijkheid of bruikbaarheid afbreuk te doen. Dat betekent dus dat je niet verplicht bent een andere techniek te kiezen (daar is wederom octrooi voor), ook niet als de keuze voor dezelfde techniek verwarrend is. De plicht om geen verwarring te scheppen, gaat ook niet zo ver dat je verplicht zou zijn een extra kosten meebrengend, zinloos element toe te voegen, of een afwijking aan te brengen die te futiel is om verwarring te voorkomen. Dan maar verwarring. Ook hier was alles technisch bepaald, met uitzondering van een versie met vulrietjes van verschillende lengte, maar die versie was niet nagemaakt. Exit slaafse nabootsing.
Moraal van dit verhaal
Eind van het liedje was dat de blaffer 25K aan proceskosten om de oren kreeg. Wat kunnen we hiervan leren? When a dog barks too loud, the judge will put a sock in it. Worden uw afnemers ook lastiggevallen door de concurrent? Meld het in ons gratis spreekuur!
Lees-verder-tips:
Hub Dohmen,
Dohmen advocaten – in techniek
e: h.dohmen@dohmenadvocaten.nl
twitter: http://twitter.com/hdohmen
LinkedIn: http://nl.linkedin.com/in/hubdohmen