Illegale upload / download. Als er illegaal een film gedownload wordt, kan het nog verdraaid moeilijk zijn voor de rechthebbende om de juiste persoon aan te schrijven. Twee recente rechtszaken kijken daar op verschillende manieren tegen aan. Wat betekenen de uitspraken voor creatieven èn voor de illegale downloaders?
Duitse rechtszaak over illegale upload
In een Duitse rechtszaak probeerde een man (de gedaagde in de zaak) het illegaal delen van een audioboek van Dan Brown via internet af te schuiven op zijn ouders, met wie hij in hetzelfde huis woont. Zou de rechter dat zomaar accepteren zonder enkel bewijs? Dat zou dan betekenen dat gezinsleden naar elkaar kunnen wijzen als er sprake is van illegale upload/download. Niemand zou dan aansprakelijk kunnen worden gesteld. De rechtbank van München, waar de zaak plaatsvond, vroeg het Europese Hof om uitleg over de Europese regels.
Hof van Justitie van de Europese Unie
Het Hof van Justitie is de hoogste rechterlijke instantie binnen de EU die op aanvraag van aangesloten lidstaten Europese gaan voor nationale wetten. Zij kunnen daarom veel invloed hebben op de rechtspraak binnen individuele lidstaten. En wat zegt het Hof nu over illegale upload en aansprakelijkheid binnen een huishouden?
Uitleg
De gedaagde zal niet blij zijn met de uitspraak. Het hof zegt namelijk dat het niet genoeg is dat hij ontkent dat hij via een internetaansluiting inbreuk maakte op andermans auteursrecht door filesharing. Hij moet – als hij verwijst naar andere gezinsleden – ook bewijzen dat hij het niet was door details te geven over tijdstip en aard van het gebruik van internet door andere gezinsleden. Het hof maakt hier een belangenafweging tussen enerzijds intellectueel eigendomsrecht plus het recht op een doeltreffende handhavingsprocedure en anderzijds het recht op eerbiediging van privé- en gezinsleven Nu bewijs van aansprakelijkheid bijna onmogelijk is als de gedaagde zomaar kan roepen ‘dat was ik niet’ en het daarbij kan laten, zou dat oneerlijk zijn tegenover degene op wiens werk inbreuk wordt gemaakt – aldus het hof.
Nederlandse rechtszaak
De rechtbank van Midden-Nederland deed op 8 februari 2019 uitspraak in een soortgelijke zaak. Wat zei de rechter hier? Eerst een korte samenvatting van de zaak: Dutch Film Works (DFW) wilde abonnees van Ziggo via wiens IP-adres de film The Hitman’s Bodyguard was gedownload, aanspreken op het maken van inbreuk op auteursrecht. Hiervoor hadden ze dan wel de NAW-gegevens van die abonnees nodig. Die gegevens zouden van Ziggo moeten komen. De rechter stak daar een stokje voor: hij begreep dat er inbreuk was gemaakt, maar dan nog kun je niet zomaar privégegevens van mensen opvragen. Daar moet wel een goede reden voor zijn en je moet duidelijk maken wat er met die gegevens gedaan wordt. Dat kon DFW niet benoemen. Ook de schadevergoeding van minstens € 150 die ze per downloader/abonnee wilde vorderen, kon ze niet uitleggen. (Een argument dat we ook gebruiken in ). Helaas voor DFW kreeg ze dus niet de gegevens die ze wilde.
Wel een adres, maar ook de juiste persoon?
En nu wordt het interessant wat betreft vergelijking tussen de Nederlandse en de Europese uitspraak. De Nederlandse rechter legt de uitspraak van het hof anders uit dan DFW: de abonnee is niet automatisch aansprakelijk. Uit stukken die DFW in de Nederlandse rechtszaak heeft gebracht, blijkt dat zij degene van wie een bepaald IP-adres is (bijvoorbeeld een klant van Ziggo), ook zullen aanmerken als degene die illegaal heeft gedownload. Maar zo werkt het niet, zegt de rechter. Het feit dat de illegale download op een IP-adres heeft plaatsgevonden, betekent niet dat de houder van dat IP-adres zonder meer aansprakelijk kan worden gesteld. Die abonnee moet er op worden gewezen wat zijn rechten en plichten zijn als hij niet de inbreukmaker is. Ook moet er duidelijkheid komen over hoe dat informeren en benaderen van die mogelijk onschuldige abonnee gaat gebeuren.
Advocaat auteursrecht nodig?
Bel vrijblijvend
Gevolgen
Zoals blijkt uit de uitspraak van het Europese hof heeft een abonnee die aansprakelijk wordt gesteld wegens illegaal up- dan wel downloaden er nu een stevige taak aan om te bewijzen dat hij dit nÃet heeft gedaan, maar dat het iemand op hetzelfde IP-adres was. Ga er maar aan staan – dat is bijna niet te doen. De positie van iemand die aangeklaagd wordt lijkt daarmee veel wankeler geworden dan voorheen. Maar uit de Nederlandse uitspraak wordt duidelijk dat die gegevens dan eerst moeten worden vrijgegeven en degene die de gegevens opvraagt goed moet duidelijk maken waarvoor hij ze wil gebruiken. Daarnaast moet iemand die aangesproken wordt ook de kans krijgen om zich te verdedigen en te bewijzen dat het iemand anders is die de inbreuk heeft gemaakt. Zoals gezegd, dat kan behoorlijk moeilijk zijn. Maar de Nederlandse rechtbank komt als gevolg van deze redenering wel tot de conclusie dat DFW nÃet zomaar NAW-gegevens kan opvragen! Per geval zal worden afgewogen wat er dan het zwaarst weegt: de bescherming van intellectuele eigendom, of de privacy (en andere belangen) van mensen. In deze zaak is dat een overwinning voor de belangen van de consument, maar wel – vooralsnog – zuur voor de filmmakers die op deze manier een deel van hun brood verloren zien gaan. Ik schrijf ‘vooralsnog’, omdat DFW het opnieuw mag proberen door beter te motiveren.
Lees verder tips:
1 maart 2019, Yvonne Vetjens