In deze onlinetijd is het cruciaal om jezelf te onderscheiden van de concurrentie. We krijgen vaak vragen van ondernemers die een merk moeten bedenken. Natuurlijk helpen we ze op weg door te vertellen dat ze in elk geval geen louter beschrijvend iets moeten kiezen, en ook niet iets dat lijkt op een merk van een concurrent. Interessant zijn de moves van mensen die op het snijvlak van marketing en recht kunnen denken. Om aan te geven wat ik bedoel, gebruik ik hier hieronder een aantal voorbeelden die weliswaar al wat ouder zijn, maar wel zeer illustratief.
Wijnmerk La Tulipe (Ilja Gort) strijdt tegen merkinbreuk en auteursrechtinbreuk
Wijnboer Ilja Gort laat zijn merkenbureau sommaties sturen. Naar iedereen die een afbeelding van een tulp op zijn producten zet of zijn product met tulp aanduidt. Want hij heeft voor zijn wijn het woordmerk “La Tulipe”. En op de etiketten van La Tulipe staat een mooie geschilderde tulp die door zijn zoon van toen zes jaar is gemaakt (auteursrecht), en die tulp is daarnaast ook geregistreerd als beeldmerk. Wat heeft zoal de revue gepasseerd?
HEMA: afbeelding ‘tulp’ op wijn
Bij HEMA schrokken ze destijds zo van een aangekondigde rechtszaak dat ze snel etiketten voor hun ‘Kleintuinwijn’ met daarop een tulp verwijderden. Ik vraag me nog steeds af waarom, want, zeg nou zelf, die HEMA-bloem (zie foto aan het begin van dit stuk) maakt toch een compleet andere totaalindruk? Het is zelfs de vraag of het wel een tulp is en niet het Zuid-Afrikaanse Suikerbossie.
Een claim wegens auteursrechtinbreuk zou hier mijns inziens dus niet geslaagd zijn: het lijkt gewoon te weinig op elkaar. Op het beeldmerk beriep Gort zich destijds heb ik begrepen nog niet (dat is waarschijnlijk snel alsnog geregistreerd na het zien van de HEMA-fles). Voor merkinbreuk lijkt het mijns inziens ook te weinig om te kunnen denken dat de twee wijnen “iets met elkaar te maken hebben”. Hooguit zou er nog sprake kunnen zijn van de uitgebreidere bescherming voor “bekende merken”, maar àls er al sprake is van een bekend merk, dan moet het zo zijn dat het consumentenaankoopgedrag dreigt te veranderen omdat er een tulp/suikerbossie op staat in plaats van bijvoorbeeld een roos. Ook die kans lijkt me klein.
Tulpp: naam Tulpp op tulpvormig parfumflesje
Na het akkefietje met HEMA ging Ilja Gort’s merkbewaker parfummerk Tulpp sommeren in verband met dit tulpvormige flesje en met dit als merk. Dat een merk prima zonder conflicten kan bestaan in verschillende klassen (AJAX voor brandblussers, schoonmaakmiddel en een voetbalclub) leek hem niet te boeien. Of dat dit een startup betrof die zich mogelijk afvroeg hoe ze een naamsverandering dan wel de proceskosten zou gaan betalen. Een bekend klassiek voorbeeld over een wél conflicterend merk in een andere klasse was jenevermerk Claeryn tegen schoonmaakmiddel Klarein. Het kon niet zo zijn dat mensen bij een slok van hun borrel aan schoonmaakmiddel zouden denken, want dan zou Claeryn aan “kooplustopwekkend vermogen” verliezen. De kans dat mensen aan Tulpp parfum denken als ze een fles La Tulipe wijn in handen hebben en de fles daarom terugzetten lijkt me verwaarloosbaar. Dus dit lijkt me geen merkinbreuk.
Dutch Tulip vodka: woord “Tulip” op fles tulpenwodka
Dat het niet bij sommeren blijft blijkt uit een rechtszaak tegen een wodkamerk dat gewaagd heeft zich “Dutch Tulip vodka” te noemen. Die rechtszaak heeft Gort jammerlijk verloren. De wodka/vodka is namelijk gemaakt van tulpenbollen en daarmee is de naam een aanduiding van de soort. En dan mag je dat op je fles zetten, “mits sprake is van gebruik volgens de eerlijke gebruiken in nijverheid en handel”. Tulpenwodka is bijzonder onderscheidend en er staat een uitgebreide toelichting op de verpakking, zodat het publiek het zal opvatten als beschrijving. Daarnaast is er een verschil tussen wijn en sterke drank, zodat de consument niet snel zal denken dat de wijn van de één iets met de wodka van de ander te maken heeft. Het lettertype van de woorden ‘La Tulipe’ en ‘Tulip’ was geheel anders. En de tulpen op het etiket (waar overigens geen beroep op was gedaan) lijken niet op elkaar. Kortom, geen inbreuk en betaal maar 15.000 euro proceskosten aan de winnaar.
George Orwell en journalistiek
Zoiets kan natuurlijk een publiciteitsstunt zijn: als een verloren kort geding aan beide kanten 15.000 euro kost, ben je als verliezer circa 30.000 euro kwijt. Als alle kranten en online magazines dan bij gebreke aan andere komkommers over jouw strijd publiceren heb je dat geld al weer terug aan extra wijnverkoop. En de krant betaalt dus eigenlijk de advertentiekosten . “Journalism is printing what someone else does not want printed: everything else is public relations.” (George Orwell). Voor je het weet, gaat het nieuws over jouw rechtszaak viral. Het kan nog wel eens een rage worden.
Lees-verder-tips
- 12 oktober 2018: Moet u dit enorme bedrag voor een foto betalen? Doe onze quiz over de do’s en dont’s na een sommatie wegens auteursrechtinbreuk op uw site.
- 23 januari 2017: Gratis spoedcursus beoordeling inbreuk auteursrecht van Hub Dohmen en Yvonne Vetjens voor mestmag.nl.
- 30 augustus 2016: Mag de concurrent mijn merk als AdWord gebruiken? Column van Hub Dohmen voor Emerce.
Deze column verscheen eerder op Frankwatching.nl.
15 juni 2020,
mr. J. (Jan) Smolders, advocaat.
info@dohmenadvocaten.nl
http://twitter.com/Jan_Smolders
http://nl.linkedin.com/in/jansmolders