Q: Als ondernemer werk ik met vrijwilligers, want dat brengt veel voordelen met zich mee. Regelmatig vervaardigen de vrijwilligers werk waarop auteursrecht rust. Maar wie bezit die rechten eigenlijk: ik als ondernemer, of de vrijwilliger?
A: Een vrijwilliger die voor iemand werkt, gaat– vaak mondeling – een overeenkomst aan. Als er iets op papier is gezet, kan daaruit soms worden opgemaakt hoe er met het auteursrecht moet worden omgegaan. Dit geldt eigenlijk ook voor mondelinge overeenkomsten, maar ja, zie het maar eens te bewijzen! Maar wát nu als er géén – schriftelijke – overeenkomst is? Dan zijn er in principe twee smaken:
- Als de vrijwilliger tijdelijk of sporadisch werk verricht, is de regel vrij eenvoudig. Dan geldt de hoofdregel: de vrijwilliger is de maker en heeft het auteursrecht. Het lijkt enigszins op werk in opdracht – de vrijwilliger zou je min of meer gelijk kunnen stellen met een opdrachtnemer.
- Ingewikkelder wordt het als een vrijwilliger een langdurige overeenkomst aangaat met een ander. Als de vrijwilliger een creatief werk maakt in opdracht van die ander en dat maken bij de functie of taken van die vrijwilliger hoort, is het mogelijk dat het auteursrecht op dat werk bij die ander rust. Beslissend daarbij is of iemand ‘in dienst’ is. Er bestaan verschillende criteria om te bepalen of daarvan sprake is. Daarvoor kijken we in het arbeidsrecht. De belangrijkste is het bestaan van een gezagsverhouding. Dat is doorgaans wel het geval tussen een werkgever en vrijwilliger. Echter, een ander criterium voor werkgever-/werknemerschap is of er loon wordt betaald. Dat is bij vrijwilligers meestal niet het geval (hooguit is er sprake van een kostenvergoeding). Het is dus niet zeker of een vrijwilliger die langdurig bij een werkgever werkt ook als werknemer gezien kan worden. Om deze onzekerheid op te vangen – als men zo onverstandig is om hierover niets contractueel te regelen – kan een rechtspersoon, zoals een stichting, gebruik maken van de Auteurswet. Die stelt namelijk dat als (bijvoorbeeld) de stichting een door een natuurlijke persoon gemaakt werk als eerste onder eigen naam naar buiten brengt, zonder de naam van de maker te noemen, zij als maker wordt aangemerkt – tenzij het onrechtmatig was om de naam niet te vermelden.
In de praktijk is het dus niet altijd duidelijk hoe de verhouding tussen de vrijwilliger en het bedrijf liggen … Wij raden daarom aan om hierover bij het aangaan van de samenwerking meteen afspraken te maken. Zo worden onduidelijkheden voorkomen. Mocht u vragen hebben over wat u nu precies in zo’n overeenkomst moet zetten en hoe (dit kan per geval verschillen), neem dan contact met ons op: 013-5821987.
Advocaat overeenkomst auteursrecht nodig?
Bel vrijblijvend
Lees-verder-tips:
Yvonne Vetjens, 8 juni 2018
