Onlangs mocht televisiekijkend Nederland in het programma “De Rijdende Rechter” kennis maken met een voor veel mensen vreemd fenomeen: een rekening krijgen wegens een foto op je website (inbreuk auteursrecht). Over welke foto ging het eigenlijk? Nou, deze:
Keurig ge-embed vanuit legale bron, dus geen auteursrechtinbreuk volgens dit handige jurisprudentie-overzicht dat iemand maakte na de Geenstijl-zaak 😉
Soms staat er een 0 achter het bedrag
Hoe spannend is zo’n foto-rechtszaak? Voor kleinere ondernemers die we graag bijstaan in dit soort gevallen kan dit erg spannend zijn. Sommige ondernemers zeggen “niet spannend, tenzij er een 0 achter elk licentiebedrag wordt gezet door eiser en het om meerdere foto’s gaat”. Dan lopen de gevraagde bedragen flink op. Ook dat maken we vaak mee in onze praktijk, dus ook voor die categorie is dit theoretisch uitstapje aan de hand van de uitspraak van de rijdende rechter interessant.
Rijdende rechter maakt verkeerde beoordeling schade – strijd Nederlands rechtsstelsel
De plaatser van de foto werd door de rijdende rechter veroordeeld tot betaling van de schade: 500 euro. Niet zo veel als de exploitant van de foto had gevraagd en ook niet zo veel als sommige andere “foto-uitspraken”, maar wel op deels verkeerde gronden. Dan heb ik het niet over de vraag of er auteursrecht op deze simpele foto zit (geef me een beschuit en een pak muisjes en binnen tien seconden heb ik een vergelijkbare foto); de gedaagde had niet betwist dat er auteursrecht op de foto rust en dan gaat de rechter daar ook niet over oordelen. Waar bestond de schadevergoeding van 500 euro nu uit? Allereerst uit 200 euro misgelopen licentievergoeding. Hier had een vraag kunnen zijn of er mensen zijn die 200 euro betalen voor een foto die ze zelf in tien seconden kunnen maken. Die vraag is echter niet aan de orde geweest. Dit schadebedrag is echter niet vreemd áls auteursrecht is aangenomen. 200 euro is voor grote ondernemingen geen hoog bedrag aan licentiekosten, al kan je vergelijkbare foto’s elders voor een paar tientjes of zelfs euro’s scoren. Dan 100 euro wegens misgelopen exposure als gevolg van het ontbreken van de naamsvermelding bij de foto op de site van de gedaagde en vanwege de aangebrachte wijzigingen in het werk (het was een uitsnede die werd betiteld als “verminking”). Jammer dat die twee op één hoop werden geveegd. Voor schadevergoeding op basis van verminking is vereist dat die verminking is vereist dat die verminking schade zou kunnen toebrengen aan naam of eer van de maker, maar dat was gesteld noch gebleken. Onlangs oordeelde de Amsterdamse rechter nog over het ontbreken van naamsvermelding: “Van hierdoor geleden schade is echter onvoldoende gebleken. Daarbij past een opslag boven de licentievergoeding [..] niet in ons rechtsstelsel.”. De laatste 200 euro die de rijdende rechter toekende is wat mij betreft gewoon fout: “Als slechts de misgelopen licentievergoeding als schade zou worden toegewezen, zou schending van het auteursrecht voor de dader een “niet-geschoten-is-altijd-mis” kwestie worden.”. Met andere woorden: een dergelijke dader moet gestraft worden om dit soort inbreuk te ontmoedigen. Eerdergenoemde Amsterdamse rechter oordeelde al eerder over dit soort “ja-maar-een dader-verdient-straf-schadeberekeningen”: “Een verhoging van de licentievergoeding wegens ontbreken van toestemming voor plaatsing van de foto’s past niet in het systeem van het Nederlandse schadevergoedingsrecht bij onrechtmatige daad. Dat systeem gaat uit van een reële schadevergoeding in het individuele geval. Een vorm van schadevergoeding als middel van genoegdoening (ook wel punitive damages genoemd) kent het Nederlandse rechtstelsel niet”. Er is wellicht wel een verschil tussen de reden van de rijdende rechter voor de straf – ontmoediging – en van de Amsterdamse rechter – genoegdoening, vergelding -, maar feit is dat het Nederlandse recht geen schadevergoeding als straf kent. Oftewel: wil een rechter de daadwerkelijke schade verdubbelen als afschrikwekkend middel, dan moet de rechter die mogelijkheid in de wet kunnen aanwijzen. Dat kan hij niet. Als de rechter zegt dat hij die mogelijkheid in de wet heeft gevonden, is dat alle reden voor hoger beroep. De enige mogelijkheid die een rechter heeft, is dat hij een hoger bedrag aan schade bewezen acht – en dan zal hij stilletjes denken dat het zo een mooie straf is … Het vervelende in dit soort “kleine zaken” is daarbij wél dat bij bedragen onder 1750 euro hoger beroep onmogelijk is. Daarom blijven dit soort uitspraken van kantonrechters voorbijkomen, ondanks dat een hogere rechter (hof den Bosch) in 2014 al aangaf dat “schadevergoeding als straf” niet kan.
De uitspraak vindt u hier, de uitzending kunt u hier nakijken: https://www.youtube.com/fqpXXTls9yU
Ons aanbod
De rechter moet “gevoed” worden met de juiste juridische argumenten, om als verweerder faire resultaten te bereiken. Onze advocaten auteursrecht helpen u daar graag bij, op basis van onze tientallen jaren ervaring. Beter kunt u echter al in een vroegtijdig stadium “proactief” aan de slag, zodat de rechter niet meer nodig is. Ook daar kunnen wij u bij assisteren.