Architect, knabbelt er iemand aan uw live portfolio?

Leestijd: 3 minuten

Of: de regels rondom sloop of aantasting van uw kunstwerk

Verbouwereerd door de sloop

Alsof de gemeente Parijs ff de Eiffeltoren afbreekt om er conservenblikjes van te maken, zo moet het gevoeld hebben voor de architect (maar dan anders) toen hij er achter kwam dat de gemeente zijn prijswinnende gebouw in elkaar had gebeukt en afgevoerd naar de stort. Vrijwel elke week toonde hij het gebouw wel een keer aan prospects als een soort van “live portfolio”. Tot hij op een dag met een prospect in de auto stapte en bij een gapend gat in de grond aankwam. Of we daar niks aan konden doen, was de vraag waarmee hij ons benaderde op ons gratis juridisch spreekuur. Als het er nog stond en er plannen waren om het af te breken: jazeker wel, een kort geding om de sloop te stoppen – of toch ten minste die plannen in de koelkast te leggen tot de architect de gelegenheid had gehad om zijn ontwerp voor het nageslacht vast te leggen. Maar ja, het stond er niet meer. Konden we dan iets anders doen? Jazeker wel, schadevergoeding. Maar dat was eigenlijk niet wat hij wilde: eigenlijk wilde hij gewoon dat het gebouw er nog stond. Advocaten zijn echter ook geen tovenaars, dus we moesten hem teleurstellen op dat punt. Maar dat de gemeente mogelijk een zware pijp zou roken, was duidelijk! (om te voorkomen dat gebouweigenaren denken: “gauw slopen!“.)

Regels rondom afbraak of sloop van uw kunstwerk

Wat zijn eigenlijk de regels rondom het aanpassen of slopen van uw kunstwerk? Voor het aanpassen van uw kunstwerk geldt dat u beschikt over persoonlijkheidsrechten: u kunt zich tegen elke wijziging verzetten tenzij uw verzet tegen die wijziging “onredelijk” is. Ook tegen misvorming, verminking of andere aantasting van uw werk kunt u zich verzetten, als dat nadeel aan uw eer of naam kan toebrengen. Bij sloop ligt dat echter anders: sloop is geen aantasting van het persoonlijkheidsrecht, zei de Hoge Raad al in 2004 (Jelles/Zwolle). Wel kan sloop “misbruik van recht” opleveren, te weten als de belangen van de eigenaar van het gebouw bij sloop minder zwaar wegen dan de belangen van de architect bij “laten staan”. Voorbeeld uit 2015 van zo’n belangenafweging: geen sloopverbod want een deel is al gesloopt, stop zou 2 ton per maand kosten en de architect had eerder bezwaar kunnen maken. Voorbeeld uit 2013 van zo’n belangenafweging (“virtuele Boteringepoort”): werk voor die plek gemaakt in publiek belang versus gemeente had zich voldoende ingespannen voor behoud, enorme onderhoudskosten die jaarlijks hoger waren dan de realisatiekosten, kwetsbaar vanaf het begin, deel was door derden al beschadigd. En als de belangen van de eigenaar zwaarder wegen (en hij dus tot sloop over mag gaan) zal hij de architect in de gelegenheid moeten stellen om zijn bouwwerk te documenteren, bijvoorbeeld door – als dat kan – het kunstwerk terug te geven, de architect foto’s en video te laten maken of een 3D-print en de bouwtekeningen aan de architect te geven als hij die niet meer heeft, maar de eigenaar wel. Een “teruggave/documentatieaanbod” speelde in ieder geval mee bij het oordeel van de rechter in de zaak over de virtuele Boteringepoort.

Kom in verzet

Is er iemand aan uw live portfolio aan het knagen? Neemt iemand uw rechten als architect niet serieus? Meld het ons in ons gratis spreekuur: kom langs of bel 013-5821987 !

mr. Hub DohmenDeze column verscheen in juni 2016 op Creatiefzuid.nl

Lees-verder-tips

Ook interessant voor architecten: 16 februari 2017: natuurhistorisch museum Naturalis ruziet met architect Fons Verheijen over beenruimte Tyrannosaurus Trix versus rechten architect. Column van onze Hub Dohmen. 27 oktober 2010: Architecten, bescherm uw winst. Column “lintjesdag”. Over stoppen inbreuk auteursrecht ontwerp (namaak van een designtrap). 20 juli 2012: column “lintjesdag 2”. Vervolg column over namaak van een designtrap. Inbreuk op auteursrecht, dwangsom.

Afspraak/telefonisch overleg

Wilt u graag een afspraak maken of wilt u uw zaak nu voorleggen, Dohmen advocaten is iedere dag van 9:00 tot 17:00 telefonisch bereikbaar via 013-5821987.

Ook kunt u contact opnemen met ons via het onderstaande formulier: